بررسی تاثیرات منفی صنایع شیمیایی بر محیط زیست: بشر همواره در دو دنیای متفاوت زندگی کرده است. یک دنیا همین دنیای طبیعی گیاهان، حیوانات و آب و خاک است؛ دنیای دیگر هم شامل نهادهای اجتماعی و مصنوعاتی است که ما با استفاده از علم و فناوری برای زندگی آسان تر خلق کرده ایم. خواسته بشر برای پیشرفت هم یک امر اجتناب ناپذیر است که از ازل وجود داشته و تا ابد نیز ادامه خواهد داشت.
صنایع شیمیایی به قسمتی از صنایع گفته می‌شود، که مواد شیمیایی مورد نیاز دیگر صنایع را برای تولید بیش از ۷۰ هزار محصول، از طریق تبدیل مواد خام به مواد مورد نیاز، تأمین می‌کند. پالایشگاه‌ها و واحدهای پتروشیمی که مواد خام نفتی را به موادی چون سوخت، حلال (نظیر استون)، رزین و… تبدیل می‌کنند نمونه‌ای از صنایع شیمیایی به‌شمار می‌روند.
متخصصان مختلفی در صنایع شیمیایی از جمله مهندسان شیمی، شیمی دانان و تکنسین‌های آزمایشگاه درگیر هستند. در سال ۲۰۱۸، صنایع شیمیایی تقریباً ۱۵٪ از بخش اقتصادی تولید ایالات متحده را تشکیل می‌دهد.
- مشاهده بیشتر » بررسی فیلتر هوا در صنایع شیمیایی
تاثیر منفی صنایع شیمیایی بر محیط زیست
بشر برای دستیابی به پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی به صورت ناخواسته بسیاری از نظام های حیاتی که زندگیش به آن وابسته است را دستخوش تغییر و آسیب های جدی کرده است. برای اطمینان از برخورداری از یک آینده پایدار و توازن اکوسیستم به عنوان یک کل برای خودِ ما و برای نسل های آتی، نیازمند این هستیم که اقدامات مناسب را به منظور حفظ و مدیریت محیط زیست انجام دهیم.
در گذشته به منظور داشتن ارگانیسم های اولیه برای داشتن آب و هوایی مطبوع و دلپذیر، زمین و آب بسیار خالص، دست نخورده، بدون آلودگی و اساسا برای زندگی بسیار مناسب بودند.
ولی امروزه همه چیز معکوس شده است. به علت پیشرفت علمی و تکنولوژیکی ما با یک بحران اکولوژیکی بسیار دهشتناک، یعنی آلودگی محیط زیست، مواجه هستیم. آلودگی عبارت است از یک تغییر نامطلوب در ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی هوا، آب و زمین که زندگی بشر، پیشرفت صنعتی، شرایط زندگی و دارایی های فرهنگی را تحت تاثیر قرار می دهد.
- مشاهده بیشتر » صنایع شیمیایی | بازیافت به چه معنا است و بررسی فواید آن ؟
محیط آبی
آب یکی از مهم ترین و اصلی ترین دارایی های طبیعی است که برای ادامه زندگی حیاتی است. بی آب هیچ یک از اشکال زندگی فعلی دوام نمی یابد. آب در واقع یک منبع طبیعی ضروری برای تغذیه اکولوژیکی، بهره وری کشاورزی، پاکی آب، رشد صنعتی، تولید برق و غنی سازی زمین و هوا است.پس حفاظت و مدیریت منابع آب یکی از مسایل بنیادی ما برای نجات تمدن بشری است.
بیش از 97 درصد از آب های کره زمین در اقیانوس ها است، تنها 3 درصد از کل آب موجود در کره زمین بدون نمک و قابل شرب است. 75 درصد از سطح زمین با آب پوشیده شده است، اگرچه 79 درصد از کل آب های قابل شرب طبیعی به شکل یخچال های طبیعی و آب های یخ زده هستند.
تنها 1 درصد از کل آب های قابل شرب در دریاچه ها، رودخانه ها و در خاک هستند و 20 درصد از آب ها هم به شکل آب زیرزمینی هستند. توزیع آب در پوسته زمین در نمودار 1 نشان داده شده است. رشد بیش از حد آلودگی منابع آبی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین علت پیدا کردن میزان مناسب عرضه آب قابل شرب به منظور برآورده کردن نیازهای در حال افزایش ما، و حفظ کیفیت آب یکی از مهم ترین مسایلی است که بشر با آن مواجه است.
محیط زیست
کمبود منابع طبیعی آب سالم، یک مشکل عمومی در کشورهای فقیر و پرجمعیت است که نمی توانند امکانات گران قیمت برای تامین آب شرب را راه اندازی کنند. تقریبا هر پنج سال یک بار 15 میلیون کودک از بیماری های مربوط به کم آبی می میرند. پس، هنوز هم نیاز جدی و واقعی به روش های اقتصادی تر تصفیه آب وجود دارد.
آب نقش خیلی مهمی را در برآورده کردن نیازهای در حال رشد و متفاوت داخلی، کشاورزی و صنعتی ایفا می کند.
نرخ رشد هشدار دهنده جمعیت، و عملیات صنعتی وکشاورزی نه تنها بهره برداری از منابع آب را افزایش داده است بلکه در جهت کاهش کیفیت منابع آبی موجود نیز حرکت کرده است. پس حفظ و بهبود کیفیت آب اهمیت خیلی زیادی برای رفاه بشر و نیز پایداری محیط زیست پاک دارد.
هرگونه تغییر فیزیکی یا بیولوژیکی در کیفیت آب اثر مخربی بر هر جانداری دارد که این آب را می نوشد یا از آن استفاده می کند. وقای که انسان آب آلوده را می نوشد، معمولا تاثیرات جدی بر سلامتش می گذارد. آب می تواند با تعدادی از ترکیبات غیرارگانیک و ارگانیک مثل نفت، پلاستیک ها و سم های کشنده حیوانات مسومو شود که برای همه انسان ها، گیاهان و حیوانات به شدت مضر هستند.
بررسی توسعه صنعتی و تاثیر آن بر محیط زیست
صنایع شیمیایی به قسمتی از صنایع گفته می‌شود، که مواد شیمیایی مورد نیاز دیگر صنایع را برای تولید بیش از ۷۰ هزار محصول، از طریق تبدیل مواد خام به مواد مورد نیاز، تأمین می‌کند.
توسعه سریع و شگفت انگیز فناوری به صورت قابل توجهی توانایی تولید کالاها را افزایش داده و استاندارد زندگی را بهبود بخشیده است.
اگرچه، این موضوع یک پدیده ثانویه یعنی آلودگی محیط زیست را نیز به وجود آورده است. ضمن اینکه تاثیر متضادی نیز بر تخریب کیفیت زندگی داشته است.
در طول تاریخ، پیشرفت کیفیت زندگی که ناشی از فناوری های جدید بوده است همواره زیر سایه تاثیرات منفی آن بر محیط زیست قرار گرفته است. اما اخیرا تردیدهایی در این مورد به وجود آورده است که آیا لزوما توسعه فناوری بهبود کیفیت زندگی بشر را تضمین خواهد کرد.
مشاهده شده است که افزایش بهره وری، نه تنها سبب شتاب گرفتن استهلاک مواد اولیه می شود، بلکه از طریق تخلیه ضایعات سبب تخریب محیط زیست نیز می شود. از یک سو محیط زیست یک منبع تامین انرژی و مواد اولیه است، که به انواع کالاها و خدمات تبدیل می شوند تا برای برآوردن نیازهای انسانی مورد استفاده قرار گیرند؛ از سوی دیگر، محلی است برای ضایعات و آلودگی هایی که توسط تولیدکنندگان و مصرف کنندگان ایجاد شده اند.
تعداد و تنوع محصولات شیمیایی که در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می گیرند به سرعت رشد می کنند. برای تولید این محصولات گاهی وقت ها از مواد شیمیایی جدیدی استفاده می شود که شناخته شده نیستند و اثرات مخربی بر سلامت جانداران می گذارند.
تردیدی نیست که این مواد شیمیایی منافع بی شماری را برای جامعه انسانی به همراه دارند، ولی در عین حال صدمات بالقوه ای را نیز به بار می آورند که بخش عمده ای از آن به دلیل ضایعاتی است که در پروسه تولید آنها ایجاد می شود. هر ساله میلیون ها تن مواد سمی یا خطرناک وارد محیط زیست می شوند.
یکی از جنبه های نگران کننده این مساله این است که بشر در مورد اثرات بلندمدت حضور این مواد شیمیایی در طبیعت چیز زیادی نمی داند. در حال حاضر ما می دانیم که در بلندمدت این مواد شیمیایی می توانند سبب سرطان شوند، آسیب های عصبی جدی وارد کنند، عقب ماندگی یا نقص عضو در کودکان شهری ایجاد می کند و موجب جهش ژنتیکی می شود. بسیاری دیگر از مواد شیمیایی نیز احتمالا اثرات مشابهی دارند، اما از آنجایی که زمان بسیاری لازم است تا اثرات آنها مشاهده شود و بشر بتواند علت ایجاد صدمات را تشخیص دهد، هنوز نمی دانیم که کدامیک از این مواد خطرناک تر هستند. موقعیت حتی از این هم بسیار خطرناک تر است، زیرا وقتی که این مواد وارد محیط زیست می شوند، به شکلی بسیار پیچیده در طبیعت پراکنده و منتشر می شوند و ممکن است به مواد دیگری تبدیل شوند که اثرات متفاوتی دارند.
یک مثال مشهود از تهدید محیط زیست که ناشی از مواد شیمیایی است را می توان در تاریخچه مصرف انواع کود مشاهده کرد. معرفی یک کود جدید در بازار بعد از دو تا سه سال اتفاق می افتد اگر در پروسه تولید آزمایشی هیچ تاثیری بر سلامت انسان نداشته باشد. بعد از چنین دوره تحقیقاتی کوتاهی خیلی سخت است که بتوانیم تشخیص دهیم یک ماده شیمیایی سبب جهش ژنتیکی می شود یا ویژگی های سرطان زایی دارد. خیلی از اوقات تصمیم در مورد تولید یک ماده شیمیایی در شرایطی گرفته می شود که ذهنی و بحث برانگیز است.
توسعه فناوری، به علت همه نتایجی که دارد، کیفیت زندگی ما را با غنی ساختن و با معنی ساختن زندگی بهبود بخشیده است.
از این منظر فناوری دشمن محیط زیست نیست، ولی در مورد اینکه این ویژگی برای همیشه ادامه داشته باشد تردید جدی وجود دارد. ما در مرحله ای زندگی می کنیم که مشخص نیست توسعه بیشتر فناوری واقعا کیفیت زندگی ما را بهبود می بخشد یا با کاهش سلامت محیط زیست باعث افت آن می شود. آنچه تاکنون می دانیم حاکی از این است که میزان آلودگی در برخی از مناطق دنیا به حدی رسیده است که به فاجعه اکولوژیکی بسیار نزدیک است.
در این مطلب به اثراتی ک صنایع شیمیایی بر محیط زیست می گذارد پرداخته ایم.
اشتراک
گزارش
نظرات من